آربیتروم (Arbitrum)
آربیتروم (Arbitrum) چیست؟
آربیتروم یک راه‌حل لایه 2 است که به منظور بهبود قابلیت‌های قراردادهای هوشمند اتریوم طراحی شده است. این پلتفرم به افزایش سرعت و مقیاس‌پذیری قراردادهای هوشمند اتریوم کمک می‌کند و در عین حال، هزینه‌های تراکنش را کاهش داده و امنیت شبکه را حفظ می‌کند. آربیتروم با استفاده از فناوری رول‌آپ خوش‌بینانه (Optimistic Rollup) تراکنش‌ها را خارج از زنجیره پردازش کرده و سپس آن‌ها را به صورت دسته‌ای به شبکه اصلی اتریوم ارسال می‌کند. این فرآیند باعث کاهش تراکم در شبکه اتریوم می‌شود.
ویژگی‌های کلیدی آربیتروم
رول‌آپ خوش‌بینانه
- پردازش خارج از زنجیره: تراکنش‌ها خارج از زنجیره اجرا می‌شوند و سپس به صورت داده‌ی فراخوان (calldata) روی زنجیره ارسال می‌شوند.
- کاهش بار محاسباتی و ذخیره‌سازی: این روش بار محاسباتی و ذخیره‌سازی را از شبکه اتریوم کاهش می‌دهد.
- پیش‌فرض اعتبار تراکنش‌ها: تراکنش‌های خارج از زنجیره به صورت پیش‌فرض معتبر فرض می‌شوند، اما می‌توانند از طریق ارائه مدرک تقلبی به چالش کشیده شوند.
سازگاری بالا با EVM
- سازگاری با ماشین مجازی اتریوم: آربیتروم با ماشین مجازی اتریوم (EVM) در سطح بایت‌کد سازگار است.
- پشتیبانی از زبان‌های برنامه‌نویسی: از زبان‌هایی مانند سالیدیتی (Solidity) و وایپر (Vyper) پشتیبانی می‌کند، که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد از ابزارهای موجود اتریوم مانند Truffle و Hardhat استفاده کنند.
کارمزدهای پایین
- کاهش قابل توجه هزینه‌ها: آربیتروم هزینه‌های تراکنش را در مقایسه با شبکه اصلی اتریوم به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
- تقسیم هزینه‌ها: هزینه‌های ثابت تراکنش‌ها روی اتریوم بین تعداد زیادی تراکنش در آربیتروم تقسیم می‌شود.
ابزارهای توسعه‌دهنده قوی
- مستندات جامع: ارائه مستندات جامع و پشتیبانی برای توسعه‌دهندگان.
- عدم نیاز به افزونه‌های خاص: نیازی به افزونه‌ها یا کامپایلرهای خاص برای آربیتروم نیست و توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از ابزارهای موجود اتریوم کار کنند.
آربیتروم وان و آربیتروم نوا
آربیتروم وان
- راه‌اندازی شبکه اصلی: شبکه اصلی آربیتروم وان در 31 اوت 2021 راه‌اندازی شد.
- افزایش توان عملیاتی و کاهش هزینه‌ها: به منظور افزایش توان عملیاتی و کاهش هزینه‌ها برای برنامه‌های دیفای (DeFi) طراحی شده است.
- جمع‌آوری سرمایه: جمع‌آوری 120 میلیون دلار در دور سرمایه‌گذاری سری B با حضور سرمایه‌گذارانی مانند Lightspeed Venture Partners و Coinbase Ventures.
آربیتروم نوا
- راه‌اندازی در اوت 2022: آربیتروم نوا با استفاده از فناوری AnyTrust راه‌اندازی شد.
- کاهش بیشتر هزینه‌ها: هزینه‌های تراکنش را بیشتر از آربیتروم وان کاهش می‌دهد و برای برنامه‌های با توان عملیاتی بالا، به‌ویژه بازی‌ها، طراحی شده است.
- کمیته در دسترس بودن داده‌ها: از کمیته در دسترس بودن داده‌ها (DAC) برای تأمین داده‌ها استفاده می‌کند، که این روش باعث تمرکز بیشتر نسبت به آربیتروم وان می‌شود.
رشد اکوسیستم آربیتروم
آربیتروم شاهد رشد سریع بوده است و در حال حاضر نزدیک به 4 میلیون آدرس منحصربه‌فرد و بیش از 400 برنامه غیرمتمرکز (DApp) بر روی این پلتفرم فعال هستند. این پلتفرم به ویژه در فضای دیفای محبوب است و میزان ارزش کل قفل‌شده (TVL) قابل توجهی در برنامه‌هایی مانند GMX، Uniswap و SushiSwap دارد.
مقایسه آربیتروم با سایر راه‌حل‌های لایه 2
رقابت با سایر راه‌حل‌ها
آربیتروم با سایر راه‌حل‌های لایه 2 مانند Optimism، Metis و Boba Network، و همچنین راه‌حل‌های رول‌آپ مبتنی بر اثبات دانش صفر (zk-rollups) مانند Polygon Hermez و StarkWare رقابت می‌کند.
مزایای رول‌آپ خوش‌بینانه
- پیش‌فرض اعتبار: تراکنش‌ها به صورت پیش‌فرض معتبر فرض می‌شوند و در صورت نیاز می‌توانند به چالش کشیده شوند.
- کارایی بالا: راه‌حل‌های رول‌آپ خوش‌بینانه مانند آربیتروم به دلیل نیاز به ارسال اطلاعات کمتر به زنجیره اصلی، کارایی بیشتری دارند.
چالش‌های رول‌آپ مبتنی بر اثبات دانش صفر
- محاسبات سنگین: تولید مدارک رمزنگاری برای اثبات اعتبار تراکنش‌ها نیاز به محاسبات سنگین دارد.
- مقیاس‌پذیری: برخی معتقدند که راه‌حل‌های zk-rollup هرگز قادر به دستیابی به مقیاس‌پذیری مشابه راه‌حل‌های رول‌آپ خوش‌بینانه نخواهند بود.
توکن آربیتروم (ARB)
ایردراپ توکن ARB
- توزیع ایردراپ: 12.75% از کل عرضه توکن ARB به کاربران اولیه و DAOs در اکوسیستم آربیتروم ایردراپ می‌شود.
- معیارهای واجد شرایطی: کاربران باید حداقل سه معیار از شش معیار واجد شرایطی را داشته باشند تا توکن ARB دریافت کنند.
- عرضه در صرافی‌های بزرگ: توکن ARB در بسیاری از صرافی‌های بزرگ مرکزی و غیرمتمرکز لیست می‌شود، از جمله Binance، Coinbase، Bitfinex و Bybit.
کاربری توکن ARB
- حاکمیت: توکن ARB برای حاکمیت در داخل DAO آربیتروم استفاده می‌شود.
- رأی‌گیری: دارندگان توکن می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های حاکمیتی مشارکت کنند و این تصمیمات به صورت خودکار روی زنجیره اجرا می‌شود.
- انتخاب شورای امنیت: DAO آربیتروم شورای امنیت متشکل از 12 عضو را انتخاب می‌کند که این اعضا از جامعه محترم و قابل اعتماد هستند.
جدول مقایسه‌ای آربیتروم و سایر لایه‌های 2
| ویژگی | آربیتروم | Optimism | Polygon Hermez | StarkWare |
|---|---|---|---|---|
| فناوری | رول‌آپ خوش‌بینانه | رول‌آپ خوش‌بینانه | رول‌آپ مبتنی بر اثبات دانش صفر | رول‌آپ مبتنی بر اثبات دانش صفر |
| سازگاری با EVM | بله | بله | بله | بله |
| هزینه تراکنش | بسیار پایین | پایین | پایین | پایین |
| مقیاس‌پذیری | بالا | بالا | بالا | بالا |
| تمرکززدایی | بالا | بالا | متوسط | متوسط |
نتیجه‌گیری
آربیتروم به عنوان یکی از برجسته‌ترین راه‌حل‌های لایه 2 اتریوم، توانسته است با ارائه ویژگی‌های منحصر به فرد و کاهش قابل توجه هزینه‌های تراکنش، توجه بسیاری از کاربران و توسعه‌دهندگان را به خود جلب کند. سازگاری بالا با EVM و ابزارهای قوی توسعه‌دهنده، آربیتروم را به یک گزینه جذاب برای توسعه‌دهندگان قراردادهای هوشمند تبدیل کرده است. با رشد سریع اکوسیستم و پذیرش گسترده توسط پروژه‌های دیفای، آینده آربیتروم روشن به نظر می‌رسد.
