ارزش بازار یا مارکت کپ (Market Cap) یک معیار مهم در سنجش اقتصادی بوده و در ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، آتریوم یا آلت کوین‌ها نیز کاربرد دارد.
یکی از معیارهای مهم در شناخت بزرگی یک بازار، مارکت کپ (Market Cap) یا ارزش بازار است. به همان میزان که به ارزش بازار در بازارهای سرمایه مانند بورس توجه می‌شود، این معیار در بازارهای ارزهای دیجیتال و پروژه‌های بلاک چین مانند بیت کوین، آتریوم و سایر آلت کوین‌ها نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. این مفهوم، ارزش و بزرگی فعلی یک دارایی را نشان می‌دهد. یک معیار بسیار مهم دیگر، ارزش بازار یا مارکت کپ کل (Total Market Cap) صنعت رمز ارزها است. در واقع با استفاده از این عدد، می‌توان به مجموع ارزش تمامی پروژه‌ها در صنعت ارزهای رمز پایه پی برد. اما نحوه محاسبه ارزش بازار چگونه است؟ چرا در نظر گرفتن Market Cap، اقدامی مهم تلقی می‌شود؟ تأثیر توکن‌های با تورم منفی در محاسبه Market Capitalization چیست؟ اگر به دنبال یافتن پاسخ این سوالات هستید، در ادامه به ایران کریپتوکارنسی همراه باشید.
ارزش بازار یا مارکت کپ (Market Cap) چگونه محاسبه می‌شود؟
طبق توضیحات قبل، مارکت کپ یا ارزش بازار یک معیار اقتصادی به منظور سنجش بزرگی یک بازار است. به عنوان مثال، طلا را می‌توان بزرگترین دارایی از نظر Market Cap دانست. محاسبه مارکت کپ یک پروژه ارز رمزنگاری شده نسبتاً ساده است. در حالی که بیشتر علاقه‌مندان، ارزش بازار پروژه‌ها را به صورت جداگانه با یکدیگر مقایسه می‌کنند، داشتن تصویری بزرگ‌تر از این صنعت نیز می‌تواند بسیار مفید باشد. با اینکه بیت کوین یا آتریوم بزرگترین پروژه‌های صنعت رمزنگاری هستند، ارزش کل دارایی‌های رمزنگاری بسیار بیشتر از آن‌ها است.
ارزش بازار همه پروژه‌های موجود در حوزه ارزهای رمزنگاری شده، کل سرمایه موجود در بازار ارزهای دیجیتال را نشان داده و توجه به آن مهم و محاسبه‌اش نسبتاً آسان است. اما این مفهوم به چه معناست و چه چیزی می‌تواند در مورد بازار به ما بگوید؟
اغلب مواقع، مارکت کپ به عنوان ارزش شبکه یک ارز رمزنگاری شده تلقی می‌شود. ارزش بازار از ضرب میزان واحدهای در گردش (Circulating Supply) یک رمز ارز در قیمت هر یک از واحدهای آن بدست می‌آید. تصور کنید ما دو شبکه به نام‌های آلیس کوین و باب کوین داریم. آلیس کوین در کل ۱٬۰۰۰ کوین عرضه می‌کند و همه آن‌ها در گردش هستند. باب کوین از الگوریتم اجماع اثبات کار (Proof of work) بهره برده و در حال حاضر ۶۰٬۰۰۰ از حداکثر ۱۰۰٬۰۰۰ کوین آن در گردش است. قیمت کنونی آلیس کوین ۱۰۰ دلار بوده، در حالی که باب کوین روی ۲ دلار معامله می‌شود. حال می‌توان محاسبه کرد کدام کوین دارای ارزش بازار یا مارکت کپ بیشتری است:
- ارزش بازار = سکه‌ها یا توکن‌های در گردش × قیمت
- مارکت کپ آلیس کوین = ۱٬۰۰۰ × $۱۰۰ = $۱۰۰٬۰۰۰
- ارزش بازار باب کوین = ۶۰٬۰۰۰ × $۲ = $۱۲۰٬۰۰۰
همان‌طور که مشاهده کردید، در حالی که ارزش باب کوین ۵۰ برابر کمتر از آلیس کوین بوده، اما شبکه ارزش بازار باب کوین هنوز از آلیس کوین بالاتر است. به همین دلیل، مارکت کپ نسبت به قیمت کوین یک شبکه، ارزیابی بهتری از ارزش شبکه شمرده می‌شود.
مجموع ارزش بازار ارزهای دیجیتال (Total Market Cap)
مجموع مارکت کپ به تجمیع ارزش بازار بیت کوین، آلت کوین‌ها، استیبل کوین‌ها، توکن‌ها و همه دارایی‌های بازار ارزهای دیجیتال اطلاق می‌شود. از نظر بسیاری از صاحب نظران، این عدد بسیار مهم است، زیرا میزان بزرگی این صنعت را نشان می‌دهد.
به دلیل نوسانات نسبتاً زیاد قیمت در بازار ارزهای رمزنگاری شده، اعداد در آن کاملاً جابجا می‌شوند. در طول شش و نیم سال ابتدایی ظهور ارزهای دیجیتال، ارزش کل بازار آن هرگز از ۲۰ میلیارد دلار فراتر نرفته بود، اما در سال ۲۰۱۸، ارزش بازار به ۷۷۰ میلیارد دلار رسید و پس از آن، صدها میلیارد دلار نوسان داشته‌است. در ابتدای سال ۲۰۲۱ نیز Market Cap بازار رمز ارزها برای اولین بار به بالای یک تریلیون دلار رسید.
چرا مجموع مارکت کپ مهم است؟
از Total Market Cap رمزنگاری اغلب به عنوان مبنایی برای مقایسه با سایر بخش‌های اقتصاد استفاده می‌شود. به عنوان مثال بسیاری از تحلیل‌گران، ارزش کل بازار ارزهای رمزنگاری شده را با مارکت کپ فلزات گرانبها یا سهام مقایسه می‌کنند. اما چرا تحلیل‌گران این کار را انجام می‌دهند؟ این مقایسه می‌تواند تخمین تقریبی از رشد کل بازار رمزنگاری در سال‌ها و دهه‌های آینده به آن‌ها ارائه دهد.
البته هنوز هم، کسی بهترین روش برای برآورد و ارزیابی ارزهای رمزپایه و پروژه‌های بلاک چین را نمی‌داند. این مقایسه‌ها می‌توانند مفید باشند، اما کورکورانه قابل اعتماد نیستند. مقایسه بازارهای مختلف مالی اغلب تلاشی بیهوده است. صنایع مختلف، سرمایه‌گذاران مختلفی را به خود جلب می‌کنند. صنعت ارزهای دیجیتال به‌طور خودکار مورد توجه معامله‌گران سهام، معامله‌گران ارز یا دلالان فلزات گرانبها قرار نخواهد گرفت. ارزهای رمزپایه یک کلاس دارایی جدید و شکوفا است و باید به صورت واقع‌بینانه با آن‌ها برخورد کرد.
گمراه‌کننده بودن مجموع مارکت کپ
به چندین دلیل، تصمیم‌گیری مالی بر اساس Total Market Cap ارزهای رمزنگاری شده می‌تواند گمراه کننده باشد. اولین مشکل این است که برای ارزیابی صحیح از هر پروژه، ارزش بازار آن با توجه به مقدار دارایی در گردش و ارزش هر واحد محاسبه می‌شود، اما تأیید صحت این اطلاعات دشوار بوده و اگر این داده‌ها نادرست باشد، سایر محاسبات به صورت خودکار فاقد اعتبار خواهد بود.
دومین مسئله این است که برخی پروژه‌ها برای ایجاد احساس امنیت و ارزش کاذب، مارکت کپ را دستکاری می‌کنند. توجه صرف به ارزش بازار در این شرایط بدون توجه به دیگر جوانب می‌تواند منجر به تصمیمات مالی بالقوه مضر شود.
اما نکته پایانی اینکه مجموع ارزش بازار صرفاً یک عدد بوده که بیانگر یک لحظه خاص در زمان است. این عدد می‌تواند امروز ۹ رقم، هفته آینده ۱۰ رقم و شش ماه بعد، هشت رقمی باشد. این عدد فقط نمایانگر یک تصویر از صنعت ارزهای رمزپایه در آن لحظه است.
ارزش بازار برآورد شده
راه‌های مختلفی برای محاسبه مارکت کپ وجود دارد. یکی از روش‌ها بدست آوردن ارزش آینده یک شبکه، «ارزش بازار برآورد شده» نامیده می‌شود. اصطلاح ارزش بازار برآورد شده از بازار سهام آمده‌است. در بازار سهام اگر همه اختیارسهام‌ها استفاده شده و همه اوراق به سهام تبدیل شوند، این رقم، مارکت کپ برآورد شده نام دارد.
توجه به عرضه فعلی و آینده یک دارایی رمزنگاری شده نیز مهم است. در حال حاضر تمام کوین‌های مربوط به همه پروژه‌های ارزهای دیجیتال، عرضه نشده‌است. به عنوان مثال در بیت کوین می‌دانیم که نهایتاً ۲۱ میلیون واحد از آن وجود خواهد داشت، اما تاکنون حدود ۱۸٫۵ میلیون آن استخراج شده‌است. در محاسبه ارزش بازار برآورد شده، حداکثر مقدار بیت کوین در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه برای محاسبه آن، ۲۱ میلیون را در قیمت هر واحد ضرب می‌کنیم.
ارزش بازار برآورد شده را می‌توان برای سایر دارایی‌های رمزنگاری موجود در بازار به راحتی محاسبه کرد. مارکت کپ برآورد شده با ضرب قیمت فعلی دارایی در حداکثر عرضه آن محاسبه می‌شود. البته با توجه به نوسان قیمت این دارایی‌ها، به هیچ وجه معیار دقیقی نیست، اما می‌تواند کمک مناسبی در تشخیص برآورد بیش از حد یا کمتر از حد واقعی باشد.
توکن‌ها و ارزهای دارای تورم منفی
بسیاری از ارزهای رمزپایه با گذشت سال‌ها شاهد افزایش تعداد کوین‌های در گردش خواهند بود و به عبارتی، سقف عرضه (Max Supply) برای آن‌ها وجود ندارد. در این موارد، حتی اگر قیمت آن رمز ارز ثابت باقی بماند، ارزش بازار برآورد شده آن ارز دیجیتال در آینده بیشتر از امروز خواهد بود.
با این حال، رمز ارزهایی وجود دارند که در تلاشند تا به‌طور فعال، مقدار کوین‌های در گردش خود را کاهش دهند. این کاهش را می‌توان به روش‌های مختلفی انجام داد که یکی از آن‌ها فرآیندی بوده که به سوزاندن کوین معروف است. این عمل به کاهش حداکثر عرضه دارایی مذکور در آینده منجر می‌شود. اگر قیمت دارایی با گذشت زمان افزایش پیدا نکند و میزان واحدهای معاملاتی آن پیوسته در حال کاهش باشد، در آینده مارکت کپ برآورد شده می‌تواند کمتر از امروز باشد. به عنوان مثال، در حال حاضر ارزی با حداکثر توکن در گردش ۲۰ میلیون واحدی و قیمت ۱ دلاری به ازای هر کدام از آن‌ها وجود دارد. تیم پروژه تصمیم می‌گیرد توکن‌هایی را از بازار خریداری کرده و آن‌ها را بسوزاند و حداکثر میزان توکن در گردش را به ۱۸ میلیون واحد کاهش دهد. با فرض اینکه پس از اعلام سوزاندن کوین‌ها، قیمت در ۱ دلار باقی مانده، مارکت کپ برآورد شده این کوین از ۲۰ میلیون به ۱۸ میلیون دلار کاهش یافته‌است.
بیشتر بخوانید:
