تاریخچه بلاک چین
اغلب، بلاک چین را با بیت کوین و دیگر رمز ارزها می‌شناسند، اما کاربرد این فناوری ورای تصور است. در این مطلب نگاهی به تاریخچه بلاک چین می‌اندازیم.
فناوری زیربنایی رمز ارزها بلاک چین است. این تکنولوژی بی‌نظیر اجازه می‌دهد کلاینت‌های یک شبکه، بدون نیاز به داشتن اعتماد به هم، با یکدیگر به توافق برسند. اگرچه کاربردهای متعددی برای BlockChain تعریف شده و شرکت‌های تحقیقاتی زیادی در حال مطالعه روی کاربردها و استفاده‌های آن در صنایع گوناگون هستند، اما عمده کاربرد فناوری نام برده در حال حاضر، ایجاد شبکه‌های پولی غیر متمرکز و توزیع شده است. با نگاهی به تاریخچه فناوری بلاک چین با چگونگی ظهور آن آشنا خواهید شد.
اولین روزها در تاریخچه بلاک چین
در سال 1991، برای نخستین مرتبه ایده خلق فناوری بلاک چین مطرح شد. در این سال یک دانشمند علوم کامپیوتر به نام استوارت هابر (Stuart Haber) و یک فیزیک‌دان به نام اسکات استورنتا (W. Scott Stornetta)، یک راه حل عملی محاسباتی برای زدن برچسب زمانی به اسناد دیجیتال (تایم استمپینگ) معرفی کردند. این کار از برگرداندن زمان و دست‌کاری اسناد جلوگیری می‌کرد.
این سیستم از یک زنجیره بلوک رمزنگاری شده برای ذخیره اسناد دارای تایم استمپ استفاده می‌کرد. در سال 1992، مفهوم درخت مرکل (Merkle Tee) در طراحی سیستم گنجانده شد. در ادامه به خاطر فراهم شدن امکان جمع‌آوری چند سند در یک بلاک (یک مجموعه)، کارایی افزایش یافت. اگرچه در تاریخچه بلاک چین از استوارت هابر و اسکات استورنتا به بزرگی یاد می‌کنند، اما فناوری آنها در نهایت بدون استفاده باقی ماند و پتنت مربوط به اختراع در سال 2004، چهار سال قبل از ظهور بیت کوین، منقضی شد.
اثبات کار قابل استفاده مجدد (Reusable Proof Of Work)
در سال 2004، یک دانشمند علوم کامپیوتر و رمزنگار به نام هال فینی (Hal Finney)، سیستم جدیدی به نام RPoW معرفی کرد. این سیستم با دریافت یک توکن اثبات کار غیر قابل تعویض مبتنی بر هش کش، یک توکن امضا شده بر اساس روش RSA ایجاد می‌کرد. امکان انتقال این توکن بین افراد میسر بود.
در سیستم RPoW، به وسیله ثبت مالکیت توکن‌ها در یک سرور معتبر، مشکل دابل اسپندینگ (خرج کردن یک توکن برای بیشتر از یک مرتبه) حل شد. این سرور به شکلی طراحی شده بود که به کاربران سراسر دنیا اجازه می‌داد صحت و یکپارچگی آن را به صورت بلادرنگ و آنی بررسی کنند. در تاریخچه بلاک چین راهکار اثبات کار قابل استفاده مجدد از اهمیتی بسیار بالایی برخوردار بوده و زمینه‌ساز ظهور نسل بعدی بلاک‌چین‌ها، که در رمز ارزهای امروزی مورد استفاده قرار می‌گیرند، شده است؛ RPoW یک نمونه اولیه از بلاک چین و جزو نخستین گام‌ها برای رسیدن به این فناوری بود.
خلق شبکه بیت کوین و ظهور مجدد و قدرتمند بلاک چین
در مطلب بررسی تفاوت بلاک چین و بیت کوین گفتیم این دو با وجود داشتن مفاهیمی مجزا، از یکدیگر جدا نبوده و اتصال و ارتباطی قوی بینشان وجود دارد. در سال 2008، در یک وایت پیپر، یک سیستم پول الکترونیکی غیر متمرکز نظیر به نظیر به نام بیت کوین تعریف شد. جالب است بدانید اگرچه بیت کوین اکنون گوش دنیا را کر کرده و روز به روز محبوبیت و مقبولیت بیشتری پیدا می‌کند، اما خالق واقعی آن هنوز مشخص نیست! مقاله سفید Bitcoin توسط فرد یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) ایجاد و برای گروهی از متخصصان رمزنگاری ارسال شد. در تاریخچه بلاک چین هنوز ساتوشی ناکاموتو یک حلقه مفقوده به شمار رفته و ماهیت واقعی آن مشخص نیست.
نگاهی به نحوه کار بیت کوین
بر اساس الگوریتم اثبات کار هش کش، به جای استفاده از یک سرور مرکزی مورد اعتماد شبیه عملکرد RPoW، مشکل دابل اسپندینگ در بیت کوین از طریق خلق یک پروتکل غیر متمرکز نظیر به نظیر به منظور ردیابی و اعتبارسنجی تراکنش‌ها برطرف شد. به طور خلاصه، سکه‌های (دیجیتالی و غیر قابل لمس) بیت کوین با استفاده از مکانیزم اثبات کار (PoW –> Proof Of Work) و توسط ماینرها استخراج (ماین) می‌شوند. سپس آنها توسط نودهای غیر متمرکز شبکه اعتبارسنجی خواهند شد؛ شبکه بیت کوین از مجموعه‌ای از کامپیوترها به نام نود یا گره ساخته شده و در یک سرور مرکزی، متمرکز نیست.
پیش از ادامه تاریخچه بلاک چین و بیت کوین، بد نیست اشاره‌ای به دو خاصیت بسیار مهم شبکه رمز ارزها داشته باشیم. دو خاصیت بسیار مهم اغلب کریپتوکارنسی‌های مبتنی بر بلاک چین مخصوصا Bitcoin، «غیر متمرکز» و «توزیع شده» بودن به شمار می‌رود. برای درک این دو مفهوم، یک سیستم بانکی سنتی را در نظر بگیرید که در آن، همه چیز، اعم از پردازش و ذخیره‌سازی (پایگاه داده) در یک سرور خاص (یک موجودیت واحد) متمرکز شده است. اما در شبکه ارزهای دیجیتال بلاک چینی، یک موجودیت واحد کنترل و اداره سیستم را بر عهده ندارد، به همین دلیل غیر متمرکز خطاب می‌شود. پردازش تراکنش‌ها و پایگاه داده، در اینجا بین گره‌ها توزیع شده و همه در محاسبه و ذخیره‌سازی مشارکت دارند.
در روز سوم ژانویه 2009 (چهاردهم دی 1387)، با ماین کردن نخستین بلاک در شبکه توسط ساتوشی ناکاموتو، بیت کوین رسما راه‌اندازی شد. در آن زمان جایزه ماین کردن هر بلاک 50 بیت کوین بود. هال فینی نخستین دریافت‌کننده Bitcoin بود و ساتوشی ناکاموتو برای وی 10 واحد BTC ارسال کرد. این اتفاق را باید اولین تراکنش در شبکه بیت کوین دانست که در روز دوازدهم ژانویه 2009 (سیزدهم دی 1387) به وقوع پیوست.
شبکه اتریوم، نقطه عطفی در تاریخچه بلاک چین
در سال 2013 ویتالیک بوترین، یک نابغه و برنامه‌نویس جوان که از مدت‌ها قبل از در انجمن بیت کوین فعالیت می‌کرد و مقاله‌های ارزشمندی در این رابطه نگارش کرده بود، با طرح یک ایده، زمینه را برای ایجاد نقطه عطفی در تاریخچه بلاک چین و تبدیل آن به یک صنعت تمام عیار فراهم کرد. او به همراه فردی دیگر، مجله بیت کوین (Bitcoin Magazine) را تاسیس کرد و دانش زیادی در حوزه کریپتوکارنسی داشت. ویتالیک بوترین معتقد بود بیت کوین به یک زبان برنامه‌نویسی به منظور ساخت اپلیکیشن‌های غیر متمرکز نیاز دارد.
او موفق نشد موافقت سایر اعضای انجمن Bitcoin را در این رابطه به دست بیاورد، به همین دلیل برای خلق یک پلتفرم محاسباتی توزیع شده مبتنی بر بلاک چین، دست به کار شد. این اکوسیستم اتریوم نام گرفت. در اینجا امکان برنامه‌نویسی و ایجاد برنامه‌هایی تحت عنوان قرارداد هوشمند فراهم شده بود. بر اساس تعریفی ساده، یک قرارداد هوشمند به عنوان یک برنامه قطعی (Deterministic Program) کار کرده و در صورت تحقق یک سری شرایط، عمل یا اعمال مشخصی انجام خواهد داد.
اسمارت کانترکت‌ها، اسکریپت‌ها یا برنامه‌هایی هستند که روی بلاک چین اتریوم مستقر و اجرا می‌شوند. یکی از کاربردهای آنها به عنوان مثال، ایجاد یک تراکنش در صورت برآورده شدن یک سری شروط است. قراردادهای هوشمند به زبان‌های برنامه‌نویسی خاصی نوشته شده و به بایت کد کامپایل می‌شوند. در ادامه یک ماشین مجازی غیر متمرکز تورینگ کامل به نام ماشین مجازی اتریوم (EVM –> Ethereum Virtual Machine) قادر به خواندن و اجرای این بایت کد خواهد بود.
اتریوم به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد بر بستر بلاک چین آن، نرم افزارهایی ایجاد و منتشر کنند. این نوع اپلیکیشن‌ها، دی اپ (DApp) یا اپلیکیشن‌های غیر متمرکز (Decentralized Application) نام دارند. در حال حاضر صدها دی اپ روی بلاک چین Ethereum در حال اجرا هستند. آنها صرفا برنامه‌هایی ساده نبوده و در بینشان شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌های شرط‌بندی و صرافی‌های مالی نیز دیده می‌شوند. به عنوان نمونه می‌توان به صرافی غیر متمرکز (DEX) یونی سواپ اشاره کرد.
اتریوم را در تاریخچه بلاک چین یک نقطه عطف خطاب کردیم، چرا که پتانسیل واقعی این فناوری را نشان داد. بیت کوین، تنها یک شبکه پول الکترونیک است، اما اتریوم، یک اکوسیستم به شمار رفته و بستر ایجاد نرم افزارها و حتی پلتفرم‌های دیگر به شمار می‌رود. ویژگی منحصربه‌فرد آنها، غیر متمرکز بودن است.
برای شبکه Ethereum یک ارز دیجیتال با نام اتر (Ether) در نظر گرفته شد که اکنون دومین رمز ارز برتر و محبوب بازار به شمار می‌رود و حتی از نظر ارزش و سرمایه کل بازار نیز پشت سر Bitcoin در رده دوم قرار دارد. اتر را می‌توان بین حساب‌ها جابه‌جا کرد یا از آن، برای پرداخت کارمزد مربوط به توان پردازشی صرف شده به منظور اجرای یک قرارداد هوشمند، بهره برد.
تکنولوژی بلاک چین روز به روز توجه صنایع بیشتری را به خود جلب می‌کند. این فناوری در حال حاضر نیز در اپلیکیشن‌های متعددی مورد استفاده قرار گرفته و منحصر به رمز ارزها نیست.
بیشتر بخوانید:
منبع: binance
